İlk yardımın ABC’si nedir?

İlk yardımın ABC’si ; hastanın bilinç kontrolünden hemen sonra kontrol edilmesi gereken önemli uygulamaların kısaltılmış ve pratik telaffuz halidir.

İlk Yardımın ABC’si Nedir?
A: Airway (Havayolu Kontrolü/Ağız İçi Kontrolü)
Havayolu kontrolü; hastanın havayolunda soluk alıp vermesini engelleyecek şekilde herhangi bir yabancı cisim ve kan, sıvı, sekresyon vb. varlığının kontrol edildiği bir uygulamadır. Hastanın ağızı açılarak önce göz ile kontrol edilmelidir. Herhangi bir cisim var ve görülüyor ise çıkarılmalıdır. Ardından hastanın alnına bir elle bastırarak, diğer elle ise çenesinden kaldırarak Baş Geri-Çene Yukarı Pozisyonu (90°) verilmelidir. Bebeklerde (0-1 yaş) bu ölçü henüz gelişimlerini tamamlamadığından 45° kadar olmalıdır. Bu manevra/pozisyon hastanın havayolunu açılması için yeterlidir. Eğer ağız içi kontrolü sağlanmadan Baş-Çene Pozisyonu verilirse; yabancı cismin soluk borusuna kaçmasına sebebiyet verir ve durumun daha kötüye gitmesine engel olamayabilirsiniz. Bir diğer kötü durum ise havayolunun, soluk borusundan delinerek açılmasıdır. Bu uygulamaya sadece modası geçmiş filmlerde ve aksiyon dizilerinde rastlarız. Gerçek hayatta bu uygulama hastanın ölümüne sebebiyet verecek kadar tehlikelidir.

B: Breathing (Solunum Kontrolü/Bak-Dinle-Hisset)
Bilinç kontrolünden sonra kontrol edilmesi gereken en önemli konu ise solunum kontrolüdür. Bilinci açık olan hastanın solunum, dolaşım, kan basıncı, vücut ısısı gibi tüm hayati belirtileri yerindedir. Ancak solunumu olmayan hastanın ise tüm hayati fonksiyonları yetersizdir, azalacaktır ya da yok olacaktır. Hasta Baş-Çene Pozisyonuna getirildikten sonra 10 saniye dinlenmelidir. Bu işlem; sadece dinleyerek değil hastanın göğüs hareketlerine bakarak, nefesini dinleyerek, nefesinin sıcaklığını ve bir elimizi göğsüne yerleştirip göğüs hareketlerini hissederek gerçekleştirilmelidir. Hastanın ağzına ve burnuna cam veya ayna tutmak ilkel bir uygulama olduğu gibi Bak-Dinle-Hisset gibi bir çok uygulamayı aynı anda yaptığımız yöntemden daha emniyetli değildir. Solunumun durduğu durumlarda yetişkinlerde (8+ yaş) derhal kalp masajına başlanmalı, bebek(0-1 yaş) ve çocuklarda (1-8 yaş) suni solunumla başlanmalıdır.

C: Circulation/Compretion (Dolaşım, Sirkülasyon/Kalp masajı, Kompresyon)
Eğer hastanın solunumu yok ise ve 112’nin arandığına emin isek zaman kaybetmeden kalp masajına başlamak gerekmektedir. Çünkü solunumu durmuş bir hastanın dolaşımı da durmuştur veya çok kısa süre (1-2 dk.) içerisinde duracaktır. Solunum-Dolaşım durmasında hastaya sağlanacak erken müdahale sağ kalım oranını direkt olarak etkilemektedir. Hastaya müdahale edilemediği her dakika hastanın hayatta kalma ihtimali %10-12 düşmektedir. Erken ve etkin bir Kalp-Akciğer Canlandırmasında (Temel Yaşam Desteği) hastaların geri döndürülme ihtimali %20 oranına kadar ulaşmaktadır. Eğer tam bu aşamada Otomatik Eksternal Defibrilatör-OED (Automatic External Defibrillator-AED) olarak adlandırılan “Şok Cihazı” kullanılırsa bu oran %50-70 oranına kadar ulaşmaktadır. Ancak Temel Yaşam Desteği ve OED kullanımı sadece sağlık personeli ve sertifikalı ilk  yardımcılar tarafından sağlanmalıdır.