İlk yardımın hukuksal boyutu

Türk Ceza Kanununun dördüncü (Koruma, Gözetim, Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün İhlali) bölümüne göre yaşı veya hastalığı dolayısıyla kendini idare edemeyecek durumda olan kişilere yardım edilmemesi ya da durumun derhal ilgili makamlara bildirilmemesi suçtur. İlk Yardımın Hukuksal Boyutu hakkında bilgi vermeden önce bu bölümle ilgili detayları aşağıda okuyabilirsiniz.

TCK Madde 97:

• Yaşı veya hastalığı dolayısıyla kendini idare edemeyecek durumda olan ve bu nedenle koruma ve gözetim yükümlülüğü altında bulunan bir kimseyi kendi haline terk eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
• Terk dolayısıyla mağdur bir hastalığa yakalanmış, yaralanmış veya ölmüşse, neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç hükümlerine göre cezaya hükmolunur.

TCK Madde 98:

• Yaşı, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka herhangi bir nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan kimseye hal ve koşulların elverdiği ölçüde yardım etmeyen ya da durumu derhal ilgili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
• Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi dolayısıyla kişinin ölmesi durumunda, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Buna göre ani olarak ortaya çıkan hastalık veya yaralanma durumunda kişinin hasta / yaralıya yardım etme ya da durumu ilgili makamlara bildirme yükümlülük vardır. Bu yükümlülük sadece ilk yardımcı için geçerli değil, her bir birey için geçerlidir. Ancak ilk yardımcı olmayan kişiler için ilk yardım uygulamaları yapmak doğru değildir. Bu kişiler durumu derhal yetkili makamlara bildirdiğinde yükümlülüklerini gerçekleştirmiş olurlar. İlk yardımcılar hasta / yaralılara yapacakları müdahalelerle ilgili herhangi bir hukuki ve etik bir problemle karşılaşmaması için bazı hususlara dikkat etmelidir. Bunları aşağıda sizlerle paylaşıyoruz. İlk Yardımcı müdahalelerde bulunmadan önce hasta / yaralıda bilinç kontrolü yapmalıdır. Bilinci açıksa; yapılacak müdahale ile bilgi vererek hasta / yaralıdan rıza almaları gerekmektedir.

Hasta / yaralının bilinci yerindeyse;
Müdahaleye başlamadan önce hasta / yaralıdan rızasını alınmalıdır.
Hasta / yaralının yapılacak müdahaleyi kabul etme hakkı olduğu gibi reddetme hakkına da sahiptir. Müdahale etmek için hastaya baskı uygulamayın. Ancak durumun kritikliği hakkında mutlaka bilgi verin.
Mutlaka aldığınız ilk yardım eğitiminden bahsedin, neler yapacağınızı ve hangi müdahalede bulunacağınızı anlatın.
Hasta / yaralıdan sözlü bir onay aldıktan sonra müdahaleye başlayabilirsiniz. Bazı durumlarda baş hareketi ve mimikleriyle verilen onayda açık rızayı gösterir. Hasta / yaralı yardım edilmesini kabul etmez ise olay yeri güvenliğini sağlayın ve olay yerinden ayrılmayın. Durumu derhal 112 acil yardım, 155 polis imdat ya da 110 itfaiye numaralarından uygun olanı arayarak bildirin.

Hasta / yaralı 18 yaşın altında ise;

• Olay yerinde bulunan ebeveyninden ya da yasal vasisiden onay alın.
• Vasisi yardım edilmesini kabul etmez ise olay yeri güvenliğini sağlayın ve olay yerinden ayrılmayın.
• Durumu derhal 112 acil yardım, 155 polis imdat ya da 110 itfaiye numaralarından uygun olanı arayarak bildirin.

Hasta / yaralının bilinci yerinde değilse;
Acil durumlarda hasta/yaralı bilinçsizse veya resmi olarak rıza gösteremiyorsa rıza alınmış kabul edilerek gerekli ilk yardım uygulamasını yapın.

Her durumda;
Temel İlk Yardım Eğitimi sırasında öğrendiğiniz bilgilere güvenin ve bu bilgiler dışında herhangi bir uygulamada bulunmayın.
Heyecanlanmamaya çalışın ve aşırı davranışlardan kaçının. Tek başınıza yapamayacağınızı düşündüğünüz uygulamalarda ortamdaki diğer soğuk kanlı kişilerden yardım isteyin. Sağlık ekibi gelinceye kadar ilk yardım uyguladığınız kişinin yanından ayrılmayın.